اتصالات استیل از جمله با اهمیت ترین و پرکاربردترین ملزومات در مسیر لوله کشی و پایپینگ است . به همین دلیل دانستن کاربرد اتصالات استیل بسیار دارای اهمیت است. کاربرد اتصالات استیل در یک نگاه کلی و به زبان ساده، وصل کردن انواع لوله ها و سایر تجهیزات مکانیکی به یکدیگر و ایجاد هر گونه تغییر در خطوط لوله است.
موارد استفاده از اتصالات استیل
- تغییر جهت جریان سیال ( استفاده از زانویی های ۴۵ و ۹۰ درجه )
- ایجاد انشعاب در لوله اصلی برای فراهم کردن مسیر های بیشتر برای عبور سیال (استفاده از سه راهی و چهار راهی)
- تبدیل قطر لوله در خطوط لوله کشی (استفاده از تبدیل یا زانویی های تبدیل )
- مسدود کردن خط لوله در سیستم لوله کشی ( استفاده از درپوش )
- اتصال دو لوله به یکدیگر ( استفاده از بوشن )
در این مقاله به جهت کارایی زیاد اتصالات استیل در صنایع مختلف کشور، به معرفی اتصالات به طور کلی و معرفی کاربرد اتصالات استیل به طور خاص می پردازیم.
ابتدا لازم است که به یک پرسش اولیه پاسخ دهیم. اتصالات لوله کشی چه چیزی هستند و کاربرد آن ها چیست؟ سپس لازم است به این پرسش که اتصالات استیل چگونه دسته بندی و تقسیم می شوند، پاسخ دهیم. و در انتها کاربرد اتصالات استیل را به طور مبسوط ببینیم.
اتصالات استیل چیست
اتصالات استیل، دسته ای از تجهیزات پر کاربرد در صنعت لوله کشی لوله کشی و تاسیسات هستند. انواع مختلف اتصالات، به ویژه اتصالات استیل از جمله قسمت های دارای اهمیت و جدا نشدنی هر سیستم لوله کشی هستند. ابتدا برای تعریف اتصالات استیل، لازم است که بدانیم که اتصالات چه چیزی هستند و نقش آن ها چیست.
به زبان ساده، اتصالات لوله کشی قطعاتی هستند که نقش اصلی آن ها، هدایت جریان سیال به مسیر مورد نظر است. در واقع اتصالات امکان کنترل خطوط لوله کشی و جهت حرکت سیال را فراهم می کنند. همچنین وجود اتصالات در خطوط لوله کشی، در صورت خرابی در قسمتی از لوله، امکان تعمیر و تعویض آسان و راحت را فراهم می کند.
لازم به ذکر است که به جهت آشنایی با کاربرد اتصالات استیل که هدف اصلی این مطلب است، نیاز به آشنایی اولیه با اتصالات استیل داریم. به همین دلیل در این قسمت تعریفی برای اتصالات استیل ارائه می کنیم.
به آلیاژهایی که پایه آن ها از آهن تشکیل شده و کمتر از ۲ درصد کربن دارند، استیل یا فولاد می گویند. اتصالاتی که از جنس استیل یا فولاد ساخته شده باشند، اتصالات استیل نام دارند. کاربرد اتصالات استیل به دلیل خواص مکانیکی و شیمیایی مناسب فولاد در صنایع مختلف بسیار گسترده است. در ادامه با تعدادی از این صنایع آشنا می شویم.
انواع اتصالات استیل
همان طور که پیشتر اشاره شد، جنس اتصالات استیل از فولاد (استیل) است و نیاز است که توجه داشته باشیم که با توجه به ترکیب و میزان هر ماده در فولاد، انواع مختلفی از این آلیاژ وجود دارد. به عنوان مثال استنلس استیل ( فولاد زنگ نزن ) در واقع آلیاژی از فولاد است که اصلی‌ترین عناصر تشکیل دهنده آن آهن، کروم و نیکل است و در آن حداقل درصد جرمی کروم ۱۰٫۵ درصد و حداکثر درصد جرمی کربن ۱٫۲ درصد است. وجود کروم باعث می شود تا در برابر خوردگی و پوسیدگی سطوح مختلف مقاومت بسیار بالایی به وجود بیاید.
نکته مهم درباره اتصالات لوله کشی، نحوه وصل شدن و اتصال آن ها به ادوات لوله کشی ( لوله ها و تجهیزات) است. به طور کلی برای وصل کردن اتصالات به خط لوله از روش های زیر استفاده می شود:
- روش جوشکاری
- روش ایجاد دنده ( رزوه(
روش جوشکاری خود به دسته زیر تقسیم می شود
- جوش لب به لب ( Butt Weld )
- جوش ساکت ولد ( Socket Weld )
کاربرد اتصالات استیل در صنایع مختلف
حال پس از آشنایی با تعریف و انواع اتصالات استیل، در این بخش به موارد کاربرد اتصالات استیل در صنایع مختلف کشور می پردازیم. پیش از نام بردن کاربرد اتصالات استیل در صنایع مختلف، لازم است به برخی از ویژگی های اتصالات استیل اشاره کنیم. اتصالات استیل در مقابل مواد خورنده، اسیدها و بازها بسیار مقاوم هستند. همچنین این اتصالات قابلیت تحمل شرایط مکانیکی و شیمیایی سخت را دارند. کاربرد های گسترده این اتصالات نیز به دلیل همین ویژگی های منحصر به فرد است.
برخی از کاربردهای اتصالات استیل به شرح زیر است
- کاربرد اتصالات استیل در صنعت ساختمان: لوله و اتصالات استیل به علت ظاهر و شکل مناسبی که دارند گزینه مناسبی در ساختمان ها محسوب می شوند. مزیت اتصالات استیل در این کاربرد، پایین بودن امکان لک شدگی و کدر شدن آن هاست.
- کاربرد اتصالات استیل در صنایع غذایی: لوله و اتصالات استیل به علت قابلیت تحمل شرایط مکانیکی و شیمیایی دشوار و همچنین امکان ضد عفونی بهتر، عدم ایجاد تغییرات در مواد غذایی و مقاومت بالا در برابر خوردگی، در صنایع غذایی بسیار کارایی دارند.
- کاربرد اتصالات استیل در صنعت خودرو: این اتصالات در سیستم‌های جریان هوا و آب و سیستم‌های لوله کشی خودرو به علت قابلیت تحمل تنش های مکانیکی و حرارتی بالا استفاده می شوند.
- کاربرد اتصالات استیل در صنعت نفت و گاز
- کاربرد اتصالات استیل در صنعت آب و فاضلاب و کشاورزی
- کاربرد اتصالات استیل در انتقال سیال: انتقال آب گرم، مواد شیمیایی، نفت، گاز و گوگرد درون خطوط لوله کشی نیاز به داشتن اتصالات استیل دارد.
برخی از کاربرد های کلی و عمومی اتصالات استیل که مخصوص به صنعت خاصی نیست، به شرح زیر است
- اتصال لوله به لوله
- اتصال لوله به شیرآلات
- اتصال شیرآلات ابزار دقیق به اتصالات، خرطومی‌ها و مخازن
- اتصال جریان از لوله های استیل به حوضچه ها یا تانکرها
- تغییر و تقسیم جهت لوله کشی
- استفاده در تجهیزات بخار و تهویه هوا